“Гарри Поттер”даги кўринмас плаш ҳақиқатга айланди

Илм-фан олами йиллар давомида фақат фильмларда кўрганимиз бир хаёлни ҳақиқатга айлантиришга яна бир қадам яқинлашди. Электромагнит тўлқинлар билан ишлайдиган янги авлод технологияси туфайли объектларнинг радарлар ва аниқлаш тизимлари томонидан пайқалмасдан яширилиши мумкин бўлган ҳолатга келмоқда.

“Гарри Поттер” сериясидаги кўринмас плаш билан радар изини йўқотадиган махфий қирувчи самолётлар электромагнит тўлқинлар билан ишлайдиган айни бир хил физик принципга асосланган. Ҳар икки технология ҳам жисмоний мавжуд бўлган объектларнинг электромагнит аниқлаш тизимлари томонидан топилишига тўсқинлик қилади.

Айни шу принципдан келиб чиққан ҳолда, тадқиқот гуруҳлари ҳаракатланаётган вақтда ҳам яшириниш қобилияти ортадиган янги авлод технологиясини тақдим этдилар. Корея Илғор фан ва технологиялар институти (KAIST) қошида олиб борилган изланишларда чўзилувчан ва ақлли кўринмаслик плаши технологияси вужудга келтирилди.

Суюқ металл композит сиёҳи (LMCP) Янги технология Суюқ металл композит сиёҳи (LMCP) асосига таянади. Ушбу махсус сиёҳ электромагнит тўлқинларни ютиш, йўналтириш ва бостириш қобилиятига эга. Одатий металл материаллардан фарқли ўлароқ, унда қаттиқлик ва синиш муаммоси йўқ.

Тадқиқот доирасида ишлаб чиқилган сиёҳ ўз узунлигидан 12 бараваргача чўзилганда ҳам электр ўтказувчанлигини сақлаб қолади. Деярли бир йил давомида очиқ ҳавода қолдирилганига қарамай, оксидланиш ёки ишлаш қобилиятининг пасайиши кузатилмади. Каучукка ўхшаш юмшоқ тузилиши туфайли уни танага мослашадиган тизимларда ҳам қўллаш мумкин.

Сиёҳ қуриш жараёнида ўз-ўзидан тўрга ўхшаш металлик тузилиш ҳосил қилади. Бу тузилма электромагнит тўлқинларнинг назорат остида йўналтирилишини таъминлайдиган метаматериал вазифасини бажаради. Шу тариқа, бир вақтнинг ўзида ҳам суюқликка хос эгилувчанлик, ҳам металлга хос чидамлилик таъминланади.

Ушбу янги авлод материали юқори ҳарорат, лазер ёки мураккаб саноат жараёнларини талаб қилмайди. Уни принтерда чоп этиш ёки мўйқалам билан суртиш мумкин. Қуригандан сўнг ёрилиш ёки доғлар пайдо бўлмайди, силлиқ металл нақшлар ҳосил бўлади.

Тадқиқот гуруҳи чўзилиш даражасига қараб электромагнит тўлқинларни ютиш хусусияти ўзгарадиган “чўзилувчан метаматериал ютувчи”ни илк бор ишлаб чиқди. Асос қатламининг оддийгина чўзилиши билан ютиладиган тўлқин тури ва частота диапазонини ўзгартириш мумкин.

Бу технологиянинг муваффақиятига бўлган ишонч, ҳаракатланувчи роботлар, кийиладиган электрон тизимлар, роботик тери иловалари ва мудофаа саноатида радардан яшириниш ечимлари учун янги эшикларни очди. Бу электроник жанг ва махфий технологиялар соҳасида янги давр сифатида баҳоланмоқда.