30-километр эффекти: ҳайдовчилар учун яширин хавф

Автомобилда узоқ сафар қилиш нафақат жисмоний бардошни, балки диққатни ҳам синайди. Кўпчилик била бермайдиган бир ҳолат борки, 30-40 километр йўл босилгандан сўнг ҳайдовчилар "30-километр эффекти" деб аталувчи хавфли ҳолатга тушиши мумкин. Бу феномен нима, қандай хавф туғдиради ва ундан қандай қочиш мумкин?

30-Километр эффекти нима?

Мутахассислар тушунтиришича, рулга ўтирган дастлабки 20-30 дақиқа давомида ҳайдовчи ҳали сергак ва диққатини тўлиқ йўлга қаратган бўлади. Аммо йўлнинг бир маромда давом этиши миянинг монотонликка мослашишига олиб келади.

Ҳайдовчи гўё “автопилот” ҳолатига ўтади – кўзлар йўл бўйлаб илиғлаб ўтади, диққат пасаяди, реакция секинлашади. Бу хавфсиздек туюлиши мумкин, аммо айнан шу пайтда авариялар сони ошади.

30-Километр эффектининг белгилари

Ҳар бир ҳайдовчи бу ҳолатни ҳар хил ҳис қилади, аммо энг кенг тарқалган белгилари қуйидагилардир:

Диққат пасайиши – ҳайдовчи йўл белгилари ёки атрофдаги ҳаракатга етарлича эътибор бермайди.

Реакция секинлашиши – тезкор қарор қабул қилиш вақти узаяди, бу айниқса, шошилинч тормоз бериш ёки бурилиш пайтида хавфли.

Енгил уйқусираш – ҳатто ухлаб олган ҳолатда ҳам, бир маромдаги йўл чарчоқни кучайтириши мумкин.

Нега бу хавфли?

Асосий муаммо – авария хавфининг ошиши.

Автопилот ҳолатидаги ҳайдовчи олдиндаги машина тўхтаганини пайқамай қолиши, масофани бузиши ёки муҳим йўл белгисини четлаб ўтиши мумкин. Энг ёмон ҳолатда эса бу автомобил устидан назоратни йўқотишга олиб келади.

30-Километр эффектидан қандай сақланиш мумкин?

Қисқа дам олишлар қилинг – ҳар 30-50 километрда бир тўхтаб, машқ қилиш ёки бир неча дақиқа пиёда юриш фойдали.

Муҳитни ўзгартиринг – мусиқани ўзгартиринг, ойнани очинг ёки йўлдошингиз билан суҳбатлашинг – бу диққатни тиклайди.

Чарчоқни кузатинг – агар уйқусираш ёки ҳушёрлик пасайганини ҳис қилсангиз, бир неча дақиқа танаффус қилинг.

“Активаторлар”дан фойдаланинг – сақич чайнаш, муздек сув ёки кофе ичиш диққатни оширишга ёрдам беради.

30-километр эффекти – бу афсона эмас, балки деярли ҳар бир ҳайдовчи учрайдиган хавфли ҳолатдир. Йўлда эҳтиёткор бўлинг!