Тўрт Европа давлати Исроилни бойкот қилди

Испания, Нидерландия, Словения ва Ирландия Европа Эшиттиришлар Иттифоқи (EBU) Бош Ассамблеяси Исроилнинг Eurovision қўшиқ танловида иштирок этишини тасдиқлаганидан сўнг, Eurovision 2026 танловида қатнашмаслигини эълон қилди.

Европа Эшиттиришлар Иттифоқи (EBU) Бош Ассамблеясида Исроилнинг 2026 йилги Eurovision қўшиқ танловида иштирок этиши овозга қўйилмасдан рухсат берилганидан сўнг, кўплаб давлатлар танловда иштирок этмасликларини эълон қилиб, бойкот қарорини қабул қилдилар.

EBU Швейцариянинг Женева шаҳрида бўлиб ўтган 95-чи EBU Бош Ассамблеяси йиғилиши юзасидан ёзма баёнот тарқатди.

Баёнотда EBU аъзолари "ишонч ва шаффофликни кучайтириш" мақсадида Eurovision қўшиқ танловининг овоз бериш тизимида режалаштирилган янгиланишларга розилик бергани айтилган ва: "Бу овоз бериш, 2026 йилги Eurovision қўшиқ танловида қатнашишни хоҳловчи ва янги қоидаларга риоя қилишга рози бўлган барча EBU аъзолари танловда иштирок этиш ҳуқуқига эга бўлишини англатади", дейилади.

21 ноябрда эълон қилинган янги чора-тадбирлардан мамнун ёки мамнун эмасликлари ҳақида EBU аъзоларини ифодаловчи иштирокчилардан яширин овоз бериш сўралганлиги қайд этилган, бироқ келгуси йилги танловда иштирок этиш масаласи овозга қўйилмаган.

Баёнотда аъзоларнинг аксарияти иштирок этиш масаласида қўшимча овозга эҳтиёж йўқлиги ва танлов қўшимча чоралар билан режалаштирилгандек давом этиши кераклигига келишиб олганлари билдирилган.

Овозга қўйишдан олдин, аъзоларнинг Eurovision қўшиқ танловида иштирок этиш бўйича фикрларини билдирган кенг қамровли муҳокама ўтказилгани айтилган баёнотда: "Кўплаб аъзолар давлат хизматини кўрсатувчи медианинг мустақиллиги ва матбуотнинг, айниқса Ғазо каби можароли ҳудудларда, хабар тарқатиш эркинлигини ҳимоя қилиш муҳимлигини таъкидладилар", дейилади.

Овозга қўйишдан сўнг, эшиттириш ташкилотларидан 2026 йилги Eurovision қўшиқ танловида иштирок этиш ёки этмасликларини тасдиқлашлари сўралиши ва иштирокчиларнинг тўлиқ рўйхати декабрь ойи охирида эълон қилиниши маълум қилинди.

Бошқа томондан, йиғилишдан сўнгги нутқи баёнотда жой олган EBU Раиси Дельфин Эрнотт Кунси: "Бу овоз бериш натижаси аъзоларимизнинг дунёдаги энг катта жонли мусиқа тадбири бўлган Eurovision қўшиқ танловида шаффофлик ва ишончни сақлашга қаратилган умумий мажбуриятини кўрсатади", деди.

Испания давлат радио ва телевидениеси (RTVE) Бошқарув Кенгаши сентябр ойида, Ғазодаги геноцид ва мамлакатнинг танлов қоидаларига "мунтазам риоя қилмаслиги" сабабли, агар Исроил иштирок этса, Испания Eurovision'дан чиқиб кетишини келишиб олганди. EBUнинг Женевадаги йиғилишида Исроилнинг Eurovision'да иштирок этишига рухсат берилгач, RTVE ҳам танловдан чиқишини эълон қилди.

RTVE Раиси Хосе Пабло Лопес АҚШдаги X компаниясининг ижтимоий тармоқдаги саҳифасида берган баёнотида: "EBU Ассамблеясида содир бўлган воқеалар, Eurovision'нинг қўшиқ танлови эмас, балки геосиёсий ва парчаланган манфаатлар ҳукмронлик қиладиган фестивал эканлигини тасдиқлайди", деди.

Фестивалдан чиқиш қарори шуни англатадики, RTVE 2026 йил 16 май куни Австрия пойтахти Венада бўлиб ўтадиган Eurovision 2026 финалини ва 12-14 май кунлари бўлиб ўтадиган танловнинг ярим финалларини ҳам намойиш этмайди.

Сентябр ойида Исроил танловдан четлатилмаса, Eurovision'да қатнашмаслигини эълон қилган Ирландия давлат эшиттирувчиси RTE EBUнинг қароридан сўнг иштирок этмаслик қарорини расман эълон қилди.

RTE тарқатган баёнотда: "Исроилнинг Eurovision 2026'да иштирок этиши ҳал қилинган Женевадаги EBU Қишки Бош Ассамблеясидан сўнг RTEнинг позицияси ўзгармади. RTE 2026 йилги Eurovision қўшиқ танловида иштирок этмайди ва намойиш қилмайди", дейилади.

Баёнотда шунингдек: "Ғазодаги даҳшатли инсон йўқотишлари ва кўплаб фуқароларнинг ҳаётини хавф остига қўядиган гуманитар инқироз туфайли, Ирландиянинг иштироки виждонан қабул қилиб бўлмайди деб ҳисоблаймиз. Биз Ғазода журналистларнинг нишонга олиниб ўлдирилиши ва халқаро журналистларнинг ҳудудга киришига ҳануз тўсқинлик қилинаётганидан қаттиқ хавотирда қоламиз", дейилади.

Нидерландиянинг давлат эшиттирувчиларидан бири бўлган AVROTROS тарқатган баёнотда, 2026 йилги Eurovision қўшиқ танловида иштирок этмаслик қарорини қабул қилганини маълум қилди.

Баёнотда бу қарор кенг қамровли баҳолаш жараёнидан сўнг қабул қилингани ва мавжуд шароитларда иштирок этиш уларнинг оммавий қадриятларига мос келмаслиги хулосасига келингани айтилган.

Баёнотда шундай дейилади: "AVROTROS 2025 йил 12 сентябрда, Ғазодаги жиддий инсоний азоб-уқубатлар, матбуот эркинлигига қўйилган чекловлар ва Eurovision қўшиқ танловининг сўнгги нашри атрофидаги сиёсий аралашувлар биз ҳимоя қиладиган қадриятларга мос келмаслигини айтган эди. Шу нуқтаи назардан, AVROTROS Исроилнинг KAN эшиттириш ташкилотининг бу йилги танловда иштирок этиши оммавий эшиттирувчи сифатидаги масъулиятимизга энди мос келмайди деган хулосага келди. Ишончлилик, мустақиллик ва инсонийлик бизнинг йўлланма тамойилларимиздир".

Словения Радио ва Телевидениеси ҳам Исроилнинг Eurovision'да иштирок этишига рухсат берилганидан сўнг танловда қатнашмаслигини эълон қилди.

Словения Радио ва Телевидениеси Бошқарув Кенгаши раиси Наталья Горсчак ўз баёнотида, EBU Россиянинг иштирокини маъқулламаганлигини, аммо энди Исроил учун ҳам шундай қилишга журъат эта олмаётганини айтди.

Ғазода 200 дан ортиқ журналист ўлдирилганини ва ҳудудга ҳали ҳам журналистлар кира олмаётганини айтган Горсчак: "Ўтган йилги танловда Исроилнинг чиқиши сиёсий эканлигини кўрдик. Биз Eurovision'га сиёсатнинг киришига қарши курашяпмиз. Бизнинг хабаримиз аниқ: Ғазода ўлдирилган 20 мингдан ортиқ бола учун, агар Исроил бўлса, биз бўлмаймиз", деди.

Бельгияда фламандий тилида эшиттириш олиб борадиган давлат эшиттирувчиси VRT келгуси йилги Eurovision қўшиқ танловида иштирок этмаслигини эълон қилди.

VRT томонидан тарқатилган ёзма баёнотда, телевидение "EBU доирасида тинчлик, инсон ҳуқуқлари ва шафқатга янада аниқроқ содиқликни ҳимоя қилишда давом этиши" қайд этилган.

Баёнотда "Eurovision қўшиқ танловига бўлган содиқлигимизнинг давомийлиги, EBU келгуси йилларда бу хавотирларни қандай ҳал қилишига боғлиқ бўлади", дейилади.

VRT шунга қарамай, EBU аъзоси бўлгани учун танловни намойиш қилишини эълон қилди.

VRTнинг қарори Бельгиянинг танловда умуман вакил этилмаслигини англатмайди. Мамлакатда бунга доир ваколат VRT ва француз тилидаги давлат эшиттирувчиси RTBF ўртасида навбатма-навбат тақсимланади. Бу йил танловчи юбориш ҳуқуқига эга бўлган RTBF эса ўз қарорини яқин кунларда эълон қилишини маълум қилди.